Alexandra Kollontai doğum adıyla Alexandra Mikhailovna Domontovich, Rus İmparatorluk Ordusu’nda görev yapan bir generalin kızı, Ukrayna asıllı köklü bir ailenin üyesi olarak 31 Mart 1872’de Saint Petersburg'da dünyaya geldi. Başarılı bir öğrenci olan Kollontai küçük yaştan itibaren birçok dili akıcı bir şekilde konuşabiliyor ve babası gibi tarihle siyasete ilgi duyuyordu. Eğitimine üniversitede devam etmek istemesine rağmen annesinin rızasını alamadığından ona, evlenene kadar yalnızca öğretmenlik sınavlarını geçerek diploma alabileceği söylendi. 1890-1891 yılları civarında gelecekteki eşi olacak, o zamanlar askeri okulda mühendislik öğrencisi olan mütevazi Vladimir Ludvigovich Kollontai ile tanıştı. Genç adamın mütevazi oluşundan dolayı annesi çiftin birlikteliğine karşı çıktı. Çift 1893 yılında evlendi ve ertesi yıl oğulları Mikhail dünyaya geldi. Fakat, çok geçmeden ayrıldılar ve 1898 yılında Zürih’e ekonomi okumak için giden Alexandra Kollontai, oğulları Mikhail’i ebeveynlerine bıraktı.
İsviçre’deki eğitimi süresince Marksist fikirlere ilgi duyan Kollontai 1899’da Rusya’ya geri döndü ve Vladimir Lenin ile tanıştı. Aynı yıl içerisinde Rusya Sosyal Demokrat Partisinin bir üyesi oldu. 1905-1908 yılları arasında Rusya’daki işçi kadınları burjuvazi feminizme, işverenlerine ve gerektiğinde sosyalist organizasyonlar içerisindeki erkek üstünlüğüne yol açan politikalara karşı örgütledi. Kısacası kadınları kendi haklarını savunmaları amacı altında birleştirdi. “Finlandiya ve Sosyalizm” adlı makalesinden dolayı 1908 yılında Almanya’ya sürgün edilen Kollontai, burada Kadın Hakları Hareketinin önemli isimlerinden Clara Zetkin ve Rosa Luxemburg ile tanıştı. Bu isimlerle beraber, 1910 yılında Kopenhag’da düzenlenen İkinci Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansına katıldı. 1917 yılında kadın işçilerin durumuna dikkat çekmek için yürüyüşler düzenledi. Ayrıca Saint Petersburg’daki çamaşırhane çalışanlarının grevini organize etmekte yardımcı oldu. Aynı yıl içerisinde Bolşevik kadınların gazetesi olan “Rabotnitsa”da yazar olarak çalıştı. Kasım 1918’de ilk kez gerçekleşen Rusya Emekçi ve Köylü Rus Kadınları Kongresi’ni düzenlemekte önemli bir rol oynadı. 1919’da Sovyet yönetiminin bir kolu alan “Kadın Birimi”ni kurmakta önde gelen bir isimdi. Bu organizasyon Sovyetler Birliği bünyesindeki kadınların yaşam koşullarını iyileştirmek, okuma-yazma bilmeyen kadın oranını azaltmak ve kadınları yeni evlilik düzenlemeleri, eğitim ve işçi hakları hakkında bilgilendirip bilinçlendirmek amacını güdüyordu. Fakat 1930 yılında kapatıldı.
Bu süre zarfında Kollontai’ye 1926’da Meksika, 1927-1930 yılları arasında Norveç’te başta olmak üzere 1930-1945 yılları arasında büyükelçilik görevleri verildi. 1946’dan vefatına kadar olan sürede Sovyetler Birliği Dışişleri Bakanlığı danışmanı olarak görev yaptı. Sovyet hükümetindeki ilk kadın bakan ve dünya genelinde bir hükümet içerisinde bakan olan üçüncü kadın olan Alexandra Kollontai, 9 Mart 1952 yılında Moskova’da hayata gözlerini yumdu.
Lâl CEYHUN
Kaynakça:
Comments