Türk kadınına seçme seçilme hakkı tanınmasında büyük rol oynayan Nezihe Muhiddin aslında kimdir?
1889 yılında Kandilli’de dünyaya geldi. Farsça, Arapça, Almanca ve Fransızca olmak üzere birçok dile hakim olup dayısının kızı Nakiye Hanım ve annesinin toplumsal sorunlar üzerine yaptıkları tartışmalar ile siyasi, sosyal konulara ve kadın olma konusunda duyarlı bir birey olarak yetiştirildi.
İş hayatına, Halide Edib ve Muallim Nakiye Hanım’la tanışmasına vesile olan Kız İdadi Mektebi’nde fen dersi öğretmeni olarak başladı. Bunun yanı sıra okuldan geri kalan zamanlarında kadın hakları adına pek çok çalışmada bulundu. İki evlilik gerçekleştiren Nezihe Muhiddin hayatı boyunca kızlık soyadı olan Muhiddin soyadını kullanmaya devam etti. Aynı zamanda kadınların sorunlarını konu alan ve evliliklerde erkeklerin hal hareketlerini eleştiren romanlar yazdı. Hayır işleriyle de oldukça yakından ilgilenen Nezihe Muhiddin için asıl önemli olan kadınların siyasi hayata bir an önce katılmasıydı.
Yıl 1923, Cumhuriyet’in ilanı yakınken Nezihe Muhiddin, on üç arkadaşıyla kadınların siyasi hakları için Kadınlar Halk Fırkası adı altında siyasi bir parti kurmaya karar verdi. Nezihe Muhiddin’in kuruluşuna önderlik ettiği parti Kurtuluş Savaşı’nın tamamlanmasından sonraki sürecin ilk siyasi partisi oldu. Gönderdikleri kuruluş dilekçesi “ 1909 tarihli seçim kanununa göre kadınların siyasi temsilinin mümkün olmadığı” gerekçesiyle ret yanıtı aldı. Dolayısıyla Kadınlar Halk Fırkası yerini 7 Şubat 1924 tarihinde kurulan Türk Kadınlar Birliği’ne bıraktı. Nezihe Muhiddin’in başkanlığını yaptığı bu kuruluş, kadınların toplumsal hayattaki yerini belirlemek ve akıllarda hatalı bir biçimde yer etmiş düşünceleri kırmak üzere kuruldu. Yapılan çalışmalardan biri 1925’te çıkarılan Türk Kadın Yolu dergisi oldu. Kadıların henüz seçme seçilme hakkına sahip olmadıkları o dönemde Nezihe Muhiddin ve Halide Edib, kadınlara oy verme hakkını gündeme getirmek adına milletvekilliği için aday gösterildi. Nezihe Muhiddin’in kadın hakları adına yaptığı ardı arkası kesilmeyen çalışmaları, muhalifler tarafından yolsuzluk ve usulsüzlük yaptıkları iddiasıyla emniyet güçlerine şikayet edildi. Aslı astarı bulunmayan bu bilgiler yalanlandıktan sonra 1927 seçimleri için çalışmalara başlandı. Tüm çabalara rağmen olumsuz tepkiler alan Türk Kadınlar Birliği, Nezihe Muhiddin’in tekrardan gündeme gelen yolsuzluk iddialarıyla sarsıldı ve Nezihe Muhiddin bu birlikten sürüldü.
“Osmanlı Feminizminin Öncü Kadını” olarak da anılan Nezihe Muhiddin, her ne kadar tarih sayfalarında yer etmediyse de kadın hakları adına yaptığı çalışmalarla tüm Türk kadınları tarafından minnet ve saygıyla hatırlanmalıdır.
Defne AKAY
Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/wiki/Nezihe_Muhiddin#:~:text=Gazeteci%2C%20yazar%2C%20aktivist.&text=Nezihe%20Muhiddin%20Tepedelengil%20(1889%2C%20%C4%B0stanbul,%2C%20yazar%2C%20kad%C4%B1n%20haklar%C4%B1%20savunucusu.
Comments