Käte Duncker veya doğum adıyla Paula Kathinka Döll, 23 Mayıs 1871 yılında tüccar bir babanın kızı olarak Almanya’nın Lörrach şehrinde dünyaya geldi. Yedi yaşında babasını kaybettikten sonra annesinin pansiyon işletmeye başladığı Friedrichroda şehrine taşındı. İlk ve orta öğrenimini tamamlanmasının üzerine 1888-1890 yılları arasında Eisenach’taki bir öğretmen yetiştirme kolejinde pedagoji eğitimi gördü. Annesinin itirazlarına rağmen öğretmen olma hayalini gerçekleştiren Duncker, üç yıl boyunca ilk görev yeri olan Friedrichroda’da çalıştı. 1893 yılında Leipzig’e taşınarak bir kız lisesinde öğretmenlik yaptı. Aynı yılın Kasım ayında katıldığı siyasi içerikli bir toplantıyı yöneten kadın hakları savunucusu politikacı Clara Zetkin’den etkilenen Duncker, 1894 yılında Leipzig İşçi ve Etik Kültür Derneği’nin düzenlediği akşam kurslarında ders vermeye başladı. Dernekte eğitim verdiği süre zarfında gelecekteki kocası olacak, müzik öğretmenliği okuyan Hermann Duncker ile tanıştı. 1896 yılında siyasi görüşlerinden dolayı çalıştığı okuldan atıldı. Önceki işinden atılmasının üzerine bir süre Hamburg’daki bir kız okulunda görevine devam etmiş olsa da 1897 yılında grev yapan rıhtım işçilerine destek vermesi karşısında benzer bir tepki aldı ve öğretmenlikten men edildi.
Leipzig’e geri dönen Duncker, misafir öğrenci olarak bir üniversitede ders almaya başladı. Ayrıca, o dönemlerde ekonomi öğrencisi olan Hermann Duncker’la yolları tekrardan kesişti. 1898 yılında evlenen çiftin ilk çocuğu evliliklerinden bir yıl sonra dünyaya geldi. Bu süre zarfında kendisini siyasete adayarak Almanya Sosyal Demokrat Partisi’nin ilk üyesi oldu. Leipzig’deki bir halk evinde tartışmalar düzenlemenin yanı sıra İşçi Eğitim Derneğinde edebiyat, pedagoji, tarih, sosyal politika ve ulusal ekonomi ile ilgili konferanslar verdi. Kendisi aynı zamanda Leipzig’deki İşçi Kadınlar ve Kız Çocukları Derneğinin başkanı oldu. 1903 yılının Şubat ayında çiftin ikinci çocuğu Karl’ın dünyaya gelmesiyle Duncker’ın sağlığı kötüleşti. Sağlık sorunları dolayısıyla ailecek Dresden şehrine taşındılar. İyileştikten sonra çocuk, kadın hakları ve eğitim ile ilgili ders vermeye devam etti. 1906 yılında çocuk işçiliğiyle baş etmenin yollarıyla ilgili bir kitabı yayınlandı. Aynı yıl, Mannheim'daki 4. Almanya Sosyal Demokrat Kadınlar Konferansı’nda hamilelik sürecindeki ve sonrasındaki kadınlar için gereken bakıma dair bir konferans verdi. 1907 yılında Stuttgart’a taşınmalarının yanı sıra aynı yıl içerisinde Duncker, Clara Zetkin başkanlığındaki sosyalist kadın dergisi Die Gleichheit'in (Eşitlik) baş editör yardımcısı oldu. Ertesi yıl, Almanya Sosyal Demokrat Partisinin Eğitim Kurulunun bir üyesi oldu. Zetkin’in yönetimindeki dergiye olan katkılarına rağmen 1909 yılında üçüncü çocuğunu dünyaya getirmesiyle Duncker, dergideki pozisyonundan çekildi. Ayrıca, yine aynı yıl içerisinde Nuremberg’deki kadınlar konferansında eğitim hakkında bir sunum yaptı. 1910 yılında Kopenhag’ta düzenlenen İkinci Uluslarası Sosyalist Kadınlar Konferansında doğum ve çocuk bakımı hakkında bir sunum yaptı. Ayrıca kendisi, yakın arkadaşı Zetkin’in önerisi üzerine sunulan Uluslarası Kadınlar Günü kararının arkasında durdu. 1911’de katıldığı Dördüncü Almanya Sosyal Demokrat Partisi Konferansında politika teorisyeni devrimci aktivist Rosa Luxemburg ile tanıştı.
I. Dünya Savaşı sırasında partisinin sol ve savaş karşıtı kanadında yer aldığından parti yönetimine de karşı bir duruş sergiledi. 1915’te Bern'deki Uluslararası Savaşa Karşı Sosyalist Kadınlar Konferansı'na delege oldu. 1918 Kasım Devrimi'nde aktif bir rol oynayıp değişik ayaklanmaların yöneticiliğini yaptığı gibi kadınları mücadeleye katmak için çaba harcadı. 1924'te Sovyetler Birliği'ni ziyaret eden Duncker, burada “Kadınlar” adlı eserini kaleme aldı. 1931'den itibaren “Kadının Yolu” dergisi editörlüğü yaptı. İki yıl sonra nazist rejimin iktidara gelmesiyle baskı ve gözaltılara maruz kalan Duncker ülkeden ayrılarak 1933-1947 yılları arasında ABD’de yaşadı. 1947 yılında Doğu Almanya Cumhuriyeti’ne yerleşti ve 2 Mayıs 1953 yılında Bernau’da hayata gözlerini yumdu.
Lâl CEYHUN
Kaynakça:
Commentaires